Robotik Cerrahi
Temelde kapalı bir ameliyat tekniğine dayanan robotik cerrahi, ilk olarak NASA Araştırma Merkezi’nde çalışan araştırmacılar tarafından uzaydaki astronotları ameliyat edebilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Günümüzde ise birçok alanda olduğu gibi ürolojide robotik cerrahi uygulanmaktadır. Robotik cerrahi, en az kesi ile operasyonun gerçekleşmesine imkan tanımaktadır.
Robotik cerrahi ameliyatı (da Vinci cerrahi sistemleri) genellikle prostat, böbrek, böbreküstü bezi, idrar torbası ve yumurtalık kanseri gibi ürolojik kanserlerin tedavisinde robot teknolojisi kullanılarak zorlu ameliyatların küçük bir kesi ile yapılmasına olanak sağlamaktadır.
Robotik Cerrahi Nedir?
Kapalı cerrahi prosedüre dayanan robotik cerrahi, ameliyatı gerçekleştiren hekime yüksek hareket kabiliyeti, yüksek oranda esneklik ve hassasiyet kazandırmaktadır. Operasyon sırasında hekime robot kollar eşlik eder. Robotik cerrahi operasyonu ile hastanın vücuduna herhangi bir kesi yapılamadan işlemler gerçekleştirilir.
Ürolojik kanser vakalarında da Vinci Robotik cerrahi sistemi uygulanmaktadır. Bu robotik sistemde üroloji hekiminin ameliyat bölgesini net olarak görmesine olanak sağlayan yüksek çözünürlüklü kameralar bulunmaktadır. Robotik cerrahi robotunun 7 kademeli hareket kabiliyeti bulunmaktadır. Bu sayede kendi ekseni çevresinde derecelik dönüş yapabilmektedir.
Robotik Cerrahi Kullanım Alanları
Robotik cerrahi ameliyatların en çok kullanıldığı tıp alanı ürolojidir. Günümüzde birçok ürolojik operasyonlarda robotik cerrahi tercih edilmektedir. Üroloji alanında robot kullanımı ile gerçekleştirilen ameliyatlar;
- Robotik cerrahi ile prostat kanseri ameliyatı,
- Robotik cerrahi ile böbrek kanseri ameliyatı,
- Robotik cerrahi ile mesane kanseri ameliyatı,
- Robotik cerrahi ile testis kanseri ameliyatı,
Robotik cerrahi ayrıca böbreklerin ve idrar kanallarının darlıklarında, kadınlarda rahim sarkması ve idrar torbasının vajina ile olan fistüllerinde kullanılmaktadır. Robotik cerrahi üroloji dışında şu alanlarda da kullanılmaktadır;
- Midede meydana gelen fıtık tedavisi,
- Yemek borusu ameliyatı,
- Mide ve karaciğer hastalıklarının tedavisi,
- Akciğer kanser tedavisi,
- Göğüs cerrahisi,
- Koroner bypass,
- Kalp tümörleri tedavisi gibi hastalıkların tedavisinde de robotik cerrahiden yararlanılmaktadır.
Robotik Cerrahi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Cerrahlar tarafından uygulanan robotik cerrahi ameliyatları ile üç boyutlu görüntüyle, hareket yetenekleri çok fazla olan ince ve hassas robot ile laparoskopik cerrahi sistem yapılır. Ürolojide robotik cerrahi ameliyatlarında robotun kollarının uç kısımları hastanın karın bölgesinden açılan ve boyutları 8 mm ve 12 mm arasında değişen 4 ya da 5 adet delikten karın içine yerleştirilen metal ya da plastik yapılara bağlanmaktadır. Cerrah, tüm robot kollarını kontrol ederek hastaya dokunmadan ameliyatı, kontrol paneline oturarak gerçekleştirilir.
Robotik Cerrahi Avantajları Nelerdir?
Hastalara sağladığı faydalar ile dikkat çeken robotik cerrahinin, klasik laparoskopi ve açık cerrahiye göre birçok avantajı bulunmaktadır. Hatasız ve komplikasyonsuz bir ameliyata olanak sağlayan robotik cerrahi, diğer ameliyatlarla kıyaslandığında hastalara ve hekimlere ayrıcalıklar sunmaktadır.
Üroloji alanında kullanılan da Vinci robot ile insan elinin hareketleri taklit edilmektedir. Ameliyat 540 derece kendi ekseni etrafında dönebilen kolların cerrah tarafından dikte edilmesi ile gerçekleştirilir. Robotik cerrahi büyük hassasiyet kabiliyeti sağlar.
Cerrahi alanda uygulanan robotik sistemde cerrah konsolu, robotik kolları taşıyan sistem, cerrahi araçlar ve optik sistem gibi bölümler bulunmaktadır. Optik sistem sayesinde 3 boyutlu yüksek çözünürlüklü görüntü sağlanmaktadır. Optik kameralar sayesinde görüntü alanı 12 kata kadar büyütülmektedir. Böylece cerrah ameliyat bölgesindeki küçük ayrıntıları dahi fark edebilmektedir.
Robotik cerrahi ameliyat çevre organların korunmasına, hastanın daha az hasarla karşılaşmasına olanak sağlamaktadır. Bu sebeple ameliyatın başarı oranı yüksektir. Ayrıca hastanın operasyon sonrasında kısa sürede iyileşmesine olanak sağlar. Hasta robotik ameliyat sonrası günlük aktivitelerine daha hızlı dönüş yapmaktadır.
Robotik cerrahi operasyonları, küçük yara izi bırakması nedeniyle kozmetik açıdan da avantaj sağlamaktadır. Robotik cerrahinin bir diğer avantajı da kan nakli ihtiyacını minimuma indirmektedir. Laparoskopik bir şekilde gerçekleştirilen ameliyatta yara oluşumunun az olması nedeniyle enfeksiyon riski de azdır.
Robotik cerrahi avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz;
- Daha az kan kaybının meydana gelmesi,
- 3 boyutlu yüksek çözünürlüklü görüntü,
- Daha az ağrının yaşanması,
- Robot destekli ameliyatların yüksek başarıya sahip olması,
- Normal hayata daha hızlı dönme,
- Taburcu olma süresinin daha erken olması,
- Estetik olarak daha az kesi olması gibi etkenler robotik cerrahi ameliyatlarının sağladığı avantajlar arasında yer almaktadır.
Da Vinci Robotik Sistem Nedir?
Da Vinci Robotik sistem, cerrahi ekipman olarak 3 ana bölümden oluşmaktadır. Bilgisayar temeline dayanan da Vinci robotik sistem, minimal invaziv cerrahi uygulanmasına olanak sağlamaktadır. Robotik sistem, dokulara en düşük düzeyde zarar vermektedir. Da Vinci robotik sistem cerrahın ameliyat yaptığı robotu kontrol ettiği konsol kısım, robot kolları ve kamera sistemi bölümünden oluşmaktadır.
Da Vinci Robotik Sistem Nasıl Uygulanır?
Robotik cerrahi operasyonları laparoskopik cerrahide olduğu gibi port olarak adlandırılan küçük kanallar yoluyla yapılmaktadır. Da Vinci robotik cerrahi sistemi her bir göze ayrı görüntü ileten iki kameraya sahiptir. Cerrah, 3 boyutlu görüntü altında operasyonu gerçekleştirmektedir. 3 boyutlu kamera sayesinde operasyon alanı 10 – 12 kat daha büyümektedir.
Robotik cerrahi sistemin kollarında yer alan araçlar 7 kademeli serbest hareket etme özelliğine sahiptir. Bu araçların ucu endowrist sistemi sayesinde kendi ekseni etrafında 540 derece dönmektedir. Ayrıca insan elinin bilek hareketlerini de taklit edebilmektedir. Bu cerrahi enstrümanlar ile çok dar ve derin bölgelerde cerrahi müdahale yapılmaktadır. Robotik cerrahi sistem de el titremesi aletlere iletilmemektedir. Aletler cihazın kontrolü dışında çalışmamaktadır.
Uygulama esnasında cerrah konsolun başında oturur pozisyonda çalışmaktadır. Cerrah ameliyat bölgesini 3 boyutlu olarak görmektedir, kamera ve diğer aletler cerrahın el ve ayaklarının yardımı ile komutlar verilerek eş zamanlı olarak uygulanır.
Ürolojide Robotik Cerrahi
Ameliyatı gerçekleştiren hekime yüksek hareket kabiliyeti, yüksek oranlarda hassasiyet ve esneklik kazandıran en güncel kapalı cerrahi yöntemler arasında robotik cerrahi yer almaktadır. Robotik cerrahi tedavi destekli ameliyatlar en sık üroloji alanında uygulanmaktadır. Ürolojide robotik cerrahi birçok ameliyatta uygulanmaktadır.
Prostat kanseri, mesane kanseri, böbrek kanseri, böbrek çıkım darlığı, idrar kanalının mesaneye girim darlığı gibi ameliyatlarda robotik cerrahi avantajlarından yararlanılmaktadır. Günümüzde özellikle prostat kanseri ameliyatlarında tercih edilen robotik cerrahi ameliyat yöntemi sayısı her geçen gün artış göstermektedir. Amerika’da prostat kanseri ameliyatlarının yaklaşık %90’dan fazlası robotik olarak gerçekleştirilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Günümüzde yaygın olarak uygulanan robotik cerrahi; ameliyathanede hastanın yanında bulunan cerrah konsolundan, cerrahın hasta üzerinde el bileğine benzeyen kolları kullanarak ameliyatı gerçekleştirmesidir.
Robotik cerrahi açık cerrahiye göre birçok avantaj sunmaktadır. Robotik cerrahi ile açık cerrahiye göre daha küçük kesi yeri ile ve dolayısıyla daha az ağrı ile büyük ameliyatlar yapılabiliyor.
Robotik cerrahide doktor operasyon bölgesini üç boyutlu bir şekilde görüntüleyebilir. Robotik cerrahide kullanılan görüntüleme yöntemleri laparoskopik yönteme göre daha gelişmiştir.