Tıp dilinde infertilite olarak tanımlanan kısırlık, çiftin istemesine rağmen doğal yollardan çocuk sahibi olamaması durumudur. Sağlıklı çiftlerde düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye girilmesi halinde hamile kalma oranı %25’tir. 1 yılın sonunda bu oran %85, ikinci yılın sonunda da %90 artış gösterir. 1 yıl süre zarfında düzenli ve korunmasız olarak cinsel ilişkiye girmesi ve gebelik sağlayamaması durumunda çiftlerin hekim desteği alması gerekir.
Günümüzde infertil çiftlerin sayısı stresli yaşam koşulları, doğal olmayan beslenme, sigara alışkanlığı gibi sebeplere bağlı olarak artış göstermiştir. Sadece Türkiye’de değil dünyanın birçok yerinde kısırlık sorunu rastlanılan bir durumdur. Üreme fonksiyonlarının gerçekleşmemesi durumunda ortaya çıkan kısırlık tedavi edilebilir.
Kısırlık Belirtileri Nelerdir?
İnfertilitenin birçok belirtisi vardır. En çok rastlanılan belirtiler şu şekilde sıralanabilir;
- Adet düzensizliği,
- Hiç adet olamama,
- Adet dönemlerinde şiddetli ağrı ve sancının görülmesi,
- Adet döneminde şiddetli kanama,
- Hamilelik yokken memelerden süt gelmesi,
- Aşırı kilo alma ve hormon bozukluğuna ilişkin aşırı tüylenme ve akne sorunu
- Testislerde ağrı, şişlik ve şişme,
- Erkeklerde az meni olması gibi durumlar kısırlık belirtileri arasında yer almaktadır.
Kısırlığı Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Erkekte ya da kadında var olan birçok sağlık problemi infertilite hastalığına yol açabilir. İnfertiliteye neden olabilecek pek çok etken bulunmaktadır. Kısırlığı tetikleyen faktörler şunlardır;
- Obezite
- Vajismus
- Rahim ağzının kapalı olması
- İlaç kullanımı
- Kemoterapi almak
Kadına Bağlı Kısırlık Sebepleri Nelerdir?
Günümüzde değişen yaşam koşullarına bağlı olarak evlilik yaşı her geçen gün ilerlemektedir. Erken yaşta evlenen çiftler bile belli bir hayat standardını yakalamadan çocuk sahibi olmaktan kaçınmaktadır. 30 – 40 yaş arası hatta 40 yaş sonrası çocuk sahibi olmaya karar veren çiftlerin sayısı da artış göstermektedir. Yapılan araştırmalara bağlı olarak 35 yaş üstü kadınların %30’unda infertilite problemi ile karşılaşılmaktadır. Daha genç yaşlarda kısırlık sorunu ile karşı karşıya kalınmaktadır. Yaş haricinde kadınlarda infertilite nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
- Yumurtalıkların sağlıklı olmaması,
- Yumurtalık satımı konusunda yumurtalıkların güçsüz olması,
- Aşırı kilo alma,
- Aşırı kilo kaybedilmesi,
- Sigara ve alkol kullanımı,
- Birden fazla düşük yapma,
- Tüplerin tıkalı olması,
- Yoğun stres gibi etkenler kadınlarda kısırlık nedenleri arasında gösterilmektedir.
Erkeğe Bağlı Kısırlık Sebepleri Nelerdir?
Çocuk sahibi olamama durumu kadınlar kadar erkeklerden de kaynaklanmaktadır. Erkeklerde infertilite nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
- Testislerdeki sperm kalitesinin düşmesi,
- Alkol ve sigara kullanımı,
- Sperm sayısının az olması,
- Diyabet hastalığı,
- Testis damarlarında genişleme (varikosel),
- Cinsel organlarda iltihaplı rahatsızlıklar gibi etkenler erkeklerde görülen kısırlık nedenleri arasında yer almaktadır.
İnfertilite Tanısı Nasıl Konur?
Kısırlık tanısı için sistemik muayene gerekir. Bu süreçte hekim, hastayı detaylı olarak sorgular ve muayene eder. İnfertilite tedavisi için çiftlerin birlikte hekime başvurması gerekir. Kısırlık tanısının konulabilmesi için kadın ve erkeğe farklı tetkikler yapılmaktadır. Erkeklerde öncelikli olarak fiziksel muayene ile penis ve testisler muayene edilir. Varikosel varlığı araştırılır. Muayene ardından hastadan 3 – 5 gün kadar cinsel perhiz yapması istenir. Bu sürenin ardından sperm testi yapılır. Böylece meni içerisindeki sperm hücrelerinin üreme yetenekleri incelenir. Tahlil sonucuna göre hastaya kısırlık testi yapılır.
Kadınlarda ise öncelikle jinekolojik muayene yapılarak adet düzeni sorgulanır. Ultrasonografi ile hastanın yumurtalıkları ve rahmi incelenir. Ek olarak laboratuvar ve radyolojik görüntüleme tetkikleri yapılır. Kadın üreme sistemine ait problem saptanır ve infertilite tanısı konulmaktadır.
İnfertilite Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
İnfertilite hastalığının tanısı hekimler tarafından konulmaktadır. İnfertilite tedavisi için kadın ve erkeğin incelenmesi gerekir. Kısırlık tedavisinde tedaviye tek tarafın başvurması yanlıştır. Çiftlerin tedavi sürecine birlikte başlaması ve infertilitenin kimden kaynaklandığının belirlenmesi gerekir. Kısırlık nedeninin belirlenmesi sonrası hekim tarafından bir yol haritası çizilmelidir. Kısırlığa sebep olan odak saptandıktan sonra uygun tedavi seçeneğine karar verilir. İnfertilite tedavisinde sıklıkla uygulanan tedavi yöntemleri şunlardır;
- Tüp bebek tedavisi,
- Yumurta gençleştirme,
- Aşılama,
- Mikroenjeksiyon,
- Yumurta dondurma,
Tüp Bebek Tedavisi
İnfertilite tedavisinde hastaların büyük bir bölümü tüp bebek tedavisi sayesinde çocuk sahibi olmaktadır. Her iki tüpün tıkalı olması, erkeklerde sperm sayısının az olması ya da azopsermi olması, yumurtlama tedavilerinden sonuç alınamadığı durumlarda bu tedavi yönteminden yararlanılabilir.
Mikro TESE Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Menide hiç sperm hücresi bulunmayan hastaların, mikroskobik operasyon ile testislerde alınan dokudan sperm elde edilmesidir. İnfertilite tedavisinde uygulanan mikro TESE, genel anestezi altında yapılan mikro TESE işlemi, yaklaşık 1 saat sürmektedir. Mikro TESE ameliyatında sperm kanalları tek tek incelenir. Ameliyat esnasında mikroskop kullanılır. Testis açıldıktan sonra sperm kanalları 10 – 15 kat büyütülüp görüntülenmektedir. Böylece sperm kanalları daha net, canlı görüntülenir. Sperm kanalları daha net görüntülendiği için testisin kanlanması da bozulmadan cerrahi işlem yapılmaktadır. Patolojik inceleme için testisten örnek alınır. Hasta aynı gün taburcu edilir.
Mikro TESE Ameliyatı Başarı Oranları
Ameliyatı gerçekleştirecek hekim tecrübesine uygulamanın yapıldığı ameliyathane koşullarına ve azospermi hastalarının sperm kalitesine göre başarı oranı değişiklik göstermektedir. Sperm kalite ve yapımına bağlı olarak kötü kaliteli spermle yapılan uygulamalarda başarı oranı azalmaktadır. Ortalama tüm azospermi hasta grubunda microTese ile sperm bulunma oranı literatürde yaklaşık %30-50 oranında verilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
İnfertilitenin özel bir belirtisi yoktur. Düzenli ve korumasız olarak cinsel ilişkiye girilmesine rağmen 6 aylık süre içerisinde çocuk sahibi olamama durumu kısırlık olarak kabul edilir.
İnfertilenin meydana gelmesinin birçok nedeni olabilir. Varikosel, hormonal bozukluklar, genetik ve ailevi faktörler etkilidir.